در هنگام دیر رسیدن به کلاس چه کار کنیم؟
متاسفانه دیر رسیدن به کلاس برای مدرس ها خیلی طبیعی شده است. جالب اینجاست که عموم دانشجویان و مخاطبین هم به این وضعیت عادت کرده اند. و از همه بدتر این که دیر رسیدن به کلاس یا همایش یا جلسه در فرهنگ ما یعنی مهم بودن. چون معمولا در یک جلسه؛ آدم مهم تر، دیرتر می رسد.
ما قرار نیست مثل بیشتر مدرسان و سخنرانان باشیم. ما معلم هستیم و نظم و دقت ما باید الگو باشد. خیلی راحت تر بگویم ما حق نداریم دیرتر از ساعت مقرر در محل تدریس حاضر شویم.
اما ما در جهانی پر از حوادث غیر قابل پیش بینی زندگی می کنیم. پس ممکن است گاهی به صورت ناخواسته دیرتر به محل برسیم.
اما تا به حال فکر کرده اید که در هنگام دیر رسیدن به کلاس چه برخوردی داشته باشید؟
من پیشنهاد می کنم سه کار را انجام بدهید و سه کار را انجام ندهید.
سه کاری که در هنگام دیر رسیدن به کلاس بهتر است انجام دهیم:
- عذرخواهی کنیم
- خیلی کوتاه علت تاخیر را بگوییم
- مخاطب را درک کنیم؛ اگر شاگردان ما کمی از دست ما ناراحت باشند باید به آن ها حق بدهیم چون ما ارزشمندترین چیز یعنی (( وقت )) را از آنها گرفته ایم
سه کاری که در هنگام دیر رسیدن به کلاس بهتر است انجام ندهیم:
۱- دروغ گفتن در رابطه با علت تاخیر: اگر در زمینه ی علت تاخیر دروغ بگویید مجبورید برای واقعی جلوه دادن دروغتان دروغی دیگر بگویید و بازهم دروغی دیگر و معمولا یک روزی مشخص می شود که شما دروغ گفته اید؛ وهیچ کس از یک مدرس دروغگو خوشش نمی آید.ضرر دیگر دروغ گویی این است که آدم های دروغ گو معمولا اسیر قانون مورفی می شوند!
یک مثال از قانون مورفی:
شما تاخیر داشته اید و به دروغ می گویید چون ماشینم پنچر شد دیر رسیدم. احتمالا جلسه ی بعد ماشین شما واقعا پنچر می شود و دیگر نمی توانید یک بهانه را دوبار تکرار کنید.
۲.داستان تاخیر را خیلی طولانی و با جزئیات تعریف نکنیم: چون دیر رسیدیم؛ وقت کمی داریم. پس نیاز نیست این وقت کم و با ارزش را با تعریف کردن داستان دیر رسیدن خودمان از بین ببریم. یک اشاره ی کوتاه همراه با عذرخواهی کافی است.
۳- دست پیش نگیرید که پس می افتید!
برخی مدرسان وقتی دیر می رسند خودشان را عصبانی و طلبکار نشان می دهند تا کسی جرات انتقاد نداشته باشد. این روش در طولانی مدت جواب کاملا عکس می دهد. معمولا در کلاس آدم های مغرور تا مدتی کسی انتقاد نمی کند ولی به یک باره دعوا و تشنج ایجاد می شود.
خب حالا عذرخواهی کرده ایم و مخاطبان هم ما را بخشیده اند اما چون دیر به کلاس آمده ایم وقت کم داریم؛ چه کار کنیم؟
دو حالت وجود دارد
- نمی توانید بعدا جبران کنید (در دوره های کوتاه مدت مثل کلاس ضمن خدمت یا کارگاه های خصوصی چند ساعته)
- می توانید بعدا جبران کنید (در دوره های بلند مدت مثل ترم های دانشگاه و مدارس)
اگر نمی توانید بعدا جبران کنید:
- ریتم تدریس را سریعتر کنید.
- سوالات حاشیه ای را نگه دارید برای آخر کلاس.
- قول های جلسه ی گذشته را فراموش نکنید. مثلا جلسه ی قبل سوالی مطرح کرده اید و قول داده اید در این جلسه آن سوال را پاسخ بدهید. این قول ها را در اولویت قرار دهید چون دیگر فرصت جبران ندارید.
- اگر خیلی فرصت کمی داشتید مطالبی با اهمیت کم تر را حذف کنید تا اصل تدریس آسیب نبیند.
اگر می توانید بعدا جبران کنید:
کار خیلی ساده است. تدریس را در طول جلسات آینده پخش کنید. یعنی اگر قرار بوده ۱۰ موضوع رو در ده جلسه بگویید حالا باید ۱۰ موضوع رو در ۹ جلسه بگویید یعنی ریتم تدریس شما در هر جلسه کمی تندتر می شود. این تغییر سرعت بسیار نامحسوس است و آسیبی زیادی به تدریس شما نمی زند.
برای جبران ساعات از دست رفته، اگر بیشتر از ساعت معمول بمانید خوب است یا بد؟
این موضوع به موارد زیر بستگی دارد:
اجباری به کلاس شما آمده اند یا با میل و اشتیاق
گاهی افراد فقط برای گرفتن مدرک در کلاس شما حاضرند. نگه داشتن این افراد در کلاس بیش از زمان مقرر کار درستی نیست و مطمئنا اعتراض می کنند. این افراد همان کسانی هستند که اگر شما غیبت کنید بسیار خوشحال هستند. معمولا بیشتر کلاس های دانشگاه ها و مدارس به این صورت است.
اما اگر با میل و انگیزه و حتی با پرداخت هزینه و تحمل رنج سفر به کلاس شما بیایند ماجرا متفاوت خواهد بود. این افراد انگیزه ی یادگیری زیادی دارند و مایل هستند از تمام وقت کلاس استفاده کنند. مثلا وقت قانونی کلاس ساعت ۹ تا ۱۱ بوده ولی شما با تاخیر ساعت ۹:۳۰ رسیده اید؛ پس مخاطبین شما دوست دارند شما نیم ساعتی که دیر آمده اید را جبران کنید و تا ساعت ۱۱:۳۰ در کلاس باشید و آموزش دهید.
زمان برگزاری کلاس خیلی مهم است
اگر کلاس شما قرار است ساعت یک ظهر تمام شود نباید آن را طولانی کنید چون افراد گرسته هستند و دوست دارند زودتر به ناهار برسند.
گاهی اوقات قرار است کلاسی بعد از کلاس ما برگزار شود. ما حق نداریم وقت استراحت مخاطبین و زمان تدریس استاد کلاس بعد را بگیریم!
(پیشنهاد می کنم مقاله ی مدیریت زمان در تدریس را نیز مطالعه کنید)
نکات طلایی در رابطه با دیر رسیدن به کلاس
نکته ی طلایی شماره یک:
اگر حس می کنید دیر می رسید با مدیر مجموعه تماس بگیرید و علت را بگویید و از ایشان خواهش کنید که به کلاس بروند و علت تاخیر شما را به مخاطبان توضیح دهد.
نکته ی طلایی شماره دو:
یک سری از بهانه ها را مخاطبین ما قبول نمی کنند. مثل ترافیک و دور بودن محل تدریس از محل سکونت. چون این موارد قابل پیش بینی هستند و مخاطب انتظار دارد که ما از قبل برنامه ریزی لازم را برای این موارد انجام داده باشیم
نکته ی طلایی شماره سه:
استفاده از اینترنت و دوره های مجازی. به این صورت که به مخاطبین خودتان بگویید مطالبی که امروز نتوانستم به شما بگویم را فیلم برداری می کنم و به ایمیلتان ارسال می کنم یا در کانال تلگرام یا هر فضای دیگری در اختیار شما قرار میدهم. برای آشنایی بیشتر با این روش پیشنهاد می کنم مقاله ی کلاس معکوس و مقاله ی تدریس برای دانش آموزان غایب را مطالعه کنید
نکته ی طلایی شماره چهار:
راه حلی از پیش تعیین شده داشته باشیم. مثلا به مخاطبین خودمان بگوییم که هر زمان در کلاس وقت اضافی بود تمرینات را حل بکنند یا درس را مرور کنند. اگر تدریس شما جذاب باشد این اتفاق می افتد.
من فقط یک بار دیر رسیدم ؛ آن هم با یک ساعت تاخیر! علت تاخیر این بود: یک بزرگواری می خواست لطف کند و من را به محل کلاس برساند ولی در بین راه تصادف کردیم. تصادف جدی نبود ولی چون راننده خیلی ترسیده بود؛ نمی توانستم تنهایش بگذارم بعد از این حادثه با محل برگزاری کلاس تماس گرفتم و گفتم که علت دیر آمدن من را به عزیزانی که در کلاس منتظر هستند بگویند. زمانی که وارد کلاس شدم عذر خواهی کردم و تدریسم را با ریتم تند شروع کردم. چون نمی توانستم بعدا با این گروه کلاس داشته باشم مجبور شدم مثال های کم تری بزنم. در نهایت کلاس را راس ساعت مقرر تمام کردم. در پایان کلاس دوباره به خاطر تاخیری که در ابتدا داشتم عذرخواهی کردم ولی عزیزان گفتند که اینقدر کلاس خوبی بود که فراموش کردیم شما دیر آمدید! جالب تر اینکه این کلاس ضمن خدمت معلمان بود و بیشتر آن ها به اجبار آمده بودند!
اگر مهربان و مقتدر باشید و اعتماد مخاطبین را جلب کرده باشید، یک بار دیر رسیدن به کلاس را به راحتی می بخشند
خداقوت جناب حافظی نژاد
مفید و آموزنده بود. سپاس از شما
ممنون از لطف شما
جناب حافظینژاد عزیز
نکات بسیار جالب و آموزندهای گفتید.
راستی خیلی وقته سایت به روز نشده!
سلام واحترام؛
مطالب عالی بود من هم با چنین مواردی مواجه شدم. بعضی از نکات فوق را عملاً تجربه کردم.
پیشنهاد: تصویر اولی را اگر ممکن است تغیر دهید، تصویر شما پائین تر از آن آمده و دقیقاً زیر پای اون قرار گرفته. امید تغیرات اعمال کنید.
با کمال احترام
کریمی
سلام علیکم، عالی بود.
من این نکات طلایی را تقریباً در مواقع دیر کرد رعایت کردم.
با تشکر از شما آقای حافظی نژاد عزیز.
چقدر خوب بود استاد حافظی نژاد. می دانم که نوشتن این مقاله کار ساده ای نیست. چون خودم برای نوشتن یک متنی شبیه به این خیلی خیلی سختی می کشم تازه خوب هم نمی شود. ولی از شما خواهش می کنم بیشتر مطالب برایمان قرار دهید. به ضراحت بگویم من از شما بیشتر از تربیت معلم چیز یاد گرفته ام. حتی مطالب شما را چاپ می کنم و به استادانم می دهم و جالب تر اینکه استادانم مطالب شما را در کلاس های دیگر تدریس می کنند . خلاصه اینکه من به عنوان یک دانشجو معلم که انشاالله از اول مهر به کلاس می روم دوست دارم حداقل هفته ای دو مقاله از شما بخوانم وقتی به سایت روش تدریس سر می زنم و می بینم مطلب جدید گذاشته اید واقعا ذوق می کنم. امیدوارم یک روز بتوانم شما را از نزدیک ببینم. دوستدار شما. علی جرجانی
سلام وقت خواندن نداشتم یه نگاه مختصر کردم اما شما هم اونقدر خوب نوشته بودید که ۹۰ درصد مقاله را خواندم. یه مطلب رو مختصر و مفید و کابردی نوشته بودید . اگه سر هر کاری دیر رسیدیم هم می توان از این راهکارها ستفاده کرد . ممنون