۲۶
شهریور
مدیریت کلاس

تدریس راحت با کار گروهی(قسمت اول)

یک بار در دوران دانشجویی استاد یک پروژه گروهی به ما واگذار کرد. بعد خواست تا هر پنج نفر به صورت “دایره” دور هم بنشینیم و در رابطه با انجام پروژه تصمیم بگیریم من به عنوان سرگروه شروع به صحبت با اعضا کردم . به محض اینکه حواس استاد پرت شد یکی از اعضای گروه به من گفت :”ببین محمد جان شما که خودت خوب می تونی این کار رو انجام بدی جون من، ما رو اذیت نکن ،شما اسم ما رو آخر پروژه بنویس ما پولش رو میدیم “. دیدم بقیه اعضای گروه هم به شدت با این طرح موافق هستند. من هم به رای جمع احترام گذاشتم و توانستم در آن زمان یک گوشی خوب بخرم!

در هر جا صحبت از کار گروهی کردم بدون استثنا با این جمله روبرو شدم که ” ما ایرانی ها بلد نیستیم کار گروهی کنیم” من با درست و غلط بودن این جمله کاری ندارم ولی نمی توانم ضعف کار گروهی را در کشورمان کتمان کنم . قسمت زیادی از این مشکل به نوع تربیت در خانواده و مدرسه در دوره ی قبل از نوجوانی برمی گردد. از ابتدا یادگرفته ایم که به تنهایی باید شاگرد اول شد و به تنهایی باید به موفقیت رسید. چقدر توسری خوردیم که “سرت به کارت خودت باشه ” ” با بغل دستیت صحبت نکن” گهگاهی هم اگر در مدرسه از ما کار گروهی خواسته میشد . هرکس برای خودش کار می کرد. در این مقاله نمی خواهم نمک روی زخم خودمان بپاشم و از نبود فرهنگ کار گروهی در کشورمان صحبت کنم .قرار است در این مقاله راهکار هایی ارائه شود که بتوانید یک کار گروهی حرفه ای در کلاس راه بیاندازید.

به علت اهمیت و کاربردی بودن روش تدریس کارگروهی این مقاله در سه قسمت و به صورت سه مقاله جداگانه تقدیم شما می شود

چرا کار گروهی ؟

فواید کار گروهی در کلاس :

  • سرعت یادگیری افزایش می یابد

برخی تصور می کنند کار گروهی خیلی وقت گیر است. اما این تصور غلط است. معمولا افرادی این حرف را می زنند که تدریس را تمام کردن یک فصل کتاب می دانند . یعنی همینکه در طی یک ساعت مثلا ۲۰ صفحه از کتاب را تدریس کنند بدون اینکه به کیفیت کارشان بیاندیشند.اما من به تجربه عرض می کنم اگر کار گروهی را به صورت حرفه ای انجام دهید سرعت یادگیری ، حداقل دو برابر خواهد شد.

من معمولا زمان هایی که وقت کمی دارم از روش کار گروهی برای تدریس استفاده می کنم!

  • دانش آموزان از یکدیگر می آموزند

چرا برخی مدرسان فکر می کنند که مخاطب فقط باید از انها یاد بگیرد؟. با کارگروهی دانش آموزان از یکدیگر یاد میگیرند . مثلا در کلاسی اگر پنج گروه وجود دارد یعنی پنج معلم که با خود شما می شود شش معلم در کلاس فعالیت می کند. پس میزان یادگیری هم چندین برابر می شود و ازهمه جالب تر و جذاب تر اینکه کار شما کم می شود. . به باورویگو تسکی، فرآیندهای عالی ذهنی در انسان فقط از راه تعامل اجتماعی شکل میگیرد.

دانشمندی به نام پیاژه نشان داده است که بیشترآموخته های مهم ما حاصل تعامل بادیگران است

  • همه ی کلاس درگیر می شوند

بیایید حساب و کتاب کنیم: در یک کلاس معمولی ۳۰ نفره با ۹۰ دقیقه زمان اگر هر فرد قرار باشد هر فرد فقط ۶ دقیقه صحبت کنید می شود : ۱۸۰=۳۰×۶ دقیقه یعنی به دوبرابر زمان بیشتر نیاز است . مطمنا در چنین کلاس همه ی دانش آموزان نمی توانند به یک مقدار اظهار نظر کنند. حا لا اگر همین کلاس را به ۶گروه ۵ نفری تقسیم کنیم . زمان مورد نیاز برای اظهار نظر تمام افراد در گروه خودشان می شود: ۳۰=۵×۶ دقیقه حالا در این نیم ساعت تمام افراد کلاس توانسته اند اظهار نظر کنند در یک ساعت باقی مانده از وقت کلاس هم شما می توانید به جمع بندی نظرات بپردازید و یا اینکه قبل از شروع کار گروهی تدریس را انجام دهید.

  • استرس سختی کار برای دانش آموز کاهش می یابد

حاضر شدن در جمع همیشه به عنوان یک عامل وحشتناک از ابراز وجود افراد جلوگیری می کند. معمولا آدم ها در جمع های کوچک تر راحت تر صحبت می کنند . خیلی از موارد دانش آموزان مواردی را یاد دارند ، یا نظر مخالفی دارند و یا حتی ابهامی برایشان به وجود آمده ولی به خاطر اینکه از صحبت کردن در جمع های بزرگ حراس دارند. کلا بی خیال می شوند . اما

حضور در جمع های کوچک تر به آنان فرصت ابراز وجود می دهد.

  • مخاطبان بیشتر باهم دوست می شوند

فایده ی اصلی دوست شدن این است که اگر سوالی برایشان پیش آمد قبل از اینکه وقت شما را بگیرند از دوستشان می پرسند.

این مورد برای کلاس های بزرگ سالان خیلی کاربرد دارد. در سنین کودکی و نوجوانی معمولا افراد راحت با هم ارتباط می گیرند و دوست می شوند. اما بزرگسالان خیلی با احتیاط وسخت این کار انجام می دهند. شما به عنوان یک مدرس دروه های آموزشی باید زمینه ی دوستی افراد با یکدیگر را فراهم کنید و بهترین گزینه انجام کار گروهی در کلاس است. خب اگر شما با جمعی از آقایون بزرگ سال کلاس دارید  انجام کارگروهی را الزامی است چون ممکن است دریک دوره ی کامل یک روزه آقایان هیچ ارتباطی با هم نگیرند .در بحث خانم ها معمولا این مشکل وجود ندارد.یک بار که به عنوان مدرس وارد کلاس خانم ها شدم ، دیدم همان چند دقیقه قبل از ورود من ، همه باهم صمیمی شده اند!

  • دانش آموز برای حضور در اجتماع آماده می شود

در واقع بحث گروهی، دانش آموزان را برای مشارکت مفید در فعالیت های اجتماعی آماده میکند و به آنها می آموزد که به دقت گوش کنند و با دقت صحبت میکنند.به عنوان مثال:

  • عقاید خود را در قالب بیانات شفاهی سازماندهی و ابراز می کنند.
  •  اندیشه های دیگران را با گوش دادن دقیق به صحبت هایشان دریافت و ارزیابی می کنند.
  •  تفکر انتقادی و بالعکس انتقادپذیری را در خود پرورش می دهند.
  •  روش های ایجاد رابطه ی مطلوب اجتماعی از راه زبان شفاهی را درست به کار می ببرند.

 

  • وفایده های دیگر کارگروهی به نقل از استاد بهرنگی:
  • انگیزش بیش تر برای یادگیری
  • مسئولیت پذیری بیش تر برای آموختن و یادگیری خویش
  • علاقه مندی بیش تر به درس و مدرسه
  • تدرک فرصت های بیش تر برای مشاهدهو ارزیابی معلم از یادگیری های دانش آموزان
  • کسب توانایی ابراز نقاط قوت خود
  • افزایش عزت نفس
  • پرورش مهارت های خود مدیریتی
  • توجه به تفاوت سبک های یادگیری
  • از طریق آموزش جمعی توان خود را برای کار با یکدیگر افزایش می دهند.
  • احساس لذت دانش آموزان از بخش های یادگیری

 

خب با این شرایط شکی باقی نمی ماند که کار گروهی روش خوبی است . پس چرا ما آن را یاد نمی گیریم و اجرا نمی کنیم؟

در مقاله ی بعدی می آموزید که قبل از کار گروهی نیاز است چه مقدماتی را  فراهم کنید؟

تدریس راحت باکار گروهی قسمت دوم

دانلود- روش تدریس

محمد حافظی نژاد

نویسنده کتاب کلیدهای تدریس؛ کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی؛ مدرس روش ها و فنون تدریس

19 thoughts on “تدریس راحت با کار گروهی(قسمت اول)”

  1. صبوری says:

    با تشکر و خسته نباشید از استاد محترم که برنامه های آموزشی خوب و مفیدی را در اختیار ما میگذارد.امیدوارم که بتوانیم باز هم از روش های تدریس خوب شما بهره مند شویم.

    پاسخ
  2. صبوری says:

    سلام خدمت استادمحترم:روشی که شما عرض کردیدبسیارخوبه اما چگونگی اجرای کار وهدایت دانش آموزان به سمت وسوی اهداف اصلی درس مهم تر است یعنی مابایددرانتخاب گروه بندی دقت کنیم که کسانی که قدرت رهبری خوبی دارند برای گروه های ضعیف انتخاب کرده تا بازده و نتیجه خوبی داشته باشند.دوم اینکه کار گروه متنوع باشد یکنواخت نباشد که از فعالیت تکراری ملول و خسته شوند.

    پاسخ
  3. بتول اقبالی says:

    با سلام و ادب
    از مطلب جالب شما در مورد کار گروهی سپاسگزارم. تداوم این گام‌های ارزشمند خواهد توانست رقابت نامطلوب موجود را به رفاقت سازنده تبدیل کند.

    پاسخ
  4. صالحین says:

    سلام و سپاس از همت عالی شما
    اما چرا فیلم هاتون دانلود نمیشه. برای نمایش در گروه همکاران. مخصوصاً فیلم کلاس معکوس سلمان خان
    با ساس

    پاسخ
  5. فاطمه کهخا says:

    سلام میشه چند تا مثال از مبحثایی ک میشه با روش بحث گروهی تدریس کرد رو بهم بگین؟ من معلم ابتدایی هستم و دوست دارم ازاین روش تو کلاسم استفاده کنم اما نمیدونم برای چه درسایی کاربردش بهتره,لطفا راهنماییم کنین وجواب رو به ایمیلم بفرستین ممنون میشم

    پاسخ
  6. آسمان says:

    سلام.نکات خوبی را در مورد کارگروهی مطرح کرده اید . برای آن که معلمان این روش را بپذیرند و آن را با روش های درست در کلاس درس اجرا کنند ( نه فرمالیته که منجر به خرید یک گوشی برای سرگروه شود !) ابتدا باید آن ها را از روش هایی که در نظریه رفتارگرایان هست به سمت روش های نظریه ساخت و سازگرایی معطوف کرد .البته این حرف را نه از سر دانایی زیاد خودم در مورد این روش ها زدم ، بلکه مطالعه ای که در این دو مورد داشتم مرا به این نتیجه رسانده است . من در کلاس کارها و فعالیت ها را به روش گروهی انجام می دهم و نتیجه همیشه برای بچه ها لذت بخش بوده ( مقطع ابتدایی هستم ) اما اولیا و همکاران هستند که اعتراض می کنند پس کی درس می پرسید !!!! (بچه ها بیشتر نتیجه کار گروهی خودشان را در یک روزنامه دیواری به من تحویل می دهند ) صحبت از روش های جدید برایشان کسل کننده است ،‌چرا که آن ها فقط به نتیجه کار تاکید دارند نه به فرایند یادگیری ! این نتیجه گرایی هم تا وقتی آزمون های ورودی به مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی و بالاتر از آن کنکور هست در ذهن اولیا و معلمان باقی خواهد ماند . چون قبول شدن دراین آزمون ها مستلزم تکرا ر و تمرین های مداوم و حفظ حجم بالای مطالب درسی و کلاس های تست زنی است که هیچ کدام به روش گروهی نمی تواند انجام بگیرد ( وقت می طلبد و همه ترجیح می دهند انفرادی کار کنند ) .می خواهم مصیبت بزرگ تری را در این جا برای مانع شدن در انجام کارگروهی برایتان بگویم . مصیبتی که هنوز هم بعضی از مسئولان آموزش و پرورش روی ادامه دادن آن تاکید می ورزند و شرط موفقیت بچه ها را در آن می بینند . ” نمره کمّی ” !! ( که آن هم از باقی ماندن در نگرش رفتارگرایان نشات می گیرد ) این نمره بلاهای زیادی برسر دانش آموز وارد می آورد !‌ من جمله ۱- او را آدمی حسود بار می آورد ( چون رقابت شرط اصلی پیروزی است ،‌آن هم با یادگرفتن خود دانش آموز و یادنگرفتن دیگر دانش آموزان ) ۲- نمی تواند قبول کند که دیگر دانش آموزان از او بالاتر باشند ۳- جرات و شجاعت یاددادن مهارت های خود را به دوستانش ندارد،‌چرا که آن ها هم نمره بالاتری می گیرند و او از یکه تاز بودن میدان برخوردار نخواهد بود ( حتی موقع تمرین حل کردن هم اجازه نمی دهد دوستش به برگه او نگاه کند و فریاد اعتراض او بلند است که اجازه ! …دارد از روی دست من می نویسد ، همان تقلب می کند! من مانده ام که معلم چطور به خودش اجازه می دهد به تمرین حل کردن و یادگرفتن از دوستش را تقلب نامگذاری کند !!) ۴- غرور و خودخواهی را در دانش آموزی که قدرت به یادسپاری خوبی دارد تقویت می کند ۵- دانش آموزانی که قدرت یادسپاری خوبی ندارند برچسب تنبل به آن ها چسبانده شده و منزوی می شوند ۶-دانش آموزانی که نمره بالاتری می گیرند قدرت تمسخر در آن ها به وجود می آید ،‌چرا که خود را با نمره ای که گرفته اند مستحق به مسخره گرفتن دانش آموزان دیگر می بینند ۷- نمره کمی ، موجب شاخص شدن و دیده شدن عده ای و منزوی شدن و پایین رفتن اعتماد به نفس عده ای دیگر می شود ( طوری که دانش آموز وقتی توان رقابت خود را با نمره بالایی ها کم می بیند ،‌دست از تلاش بر میدارد و به کلی مایوس می شود ) .
    در حالی که اگر معلم به فرایند یادگیری توجه کند و به تلاش هردانش آموز به موقع بازخورد نشان دهد و هردانش آموز را با مهارتی که دارد شاص نماید ،‌بیشتر این مشکلات از بین می رود ( حرف از خیلی خوب و خوب نمیزنم که این ها هم نمره هستند و بعضی معلم ها برای آن که کلاسشان را فعال نگه دارند از این حس بچه ها سواستفاده کرده تا به اصطلاح راندمان کلاس را بالا ببرند ) .
    من در این جا به اندازه یک مقاله صحبت کردم . چون صحبت ها بیشتر به ایرادگیری و طرح مشکلات مربوط می شود ، خواستم که به صورت نظر برایتان بیان کنم . از شما برای انتشار این مقاله های بی نهایت متشکرم .سعی می کنم که در بین همکاران این نوشته ها را منتشر کنم .

    پاسخ
  8. زاهداماني says:

    می تونیم این روش تدریس کار گروهی را دانلود کنیم ؟ یا این روش تدریس ها به ایمیلمان ارسال میشن یانه؟ ممنون

    پاسخ
  10. december says:

    با سلام و عرض ادب
    کار گروهی بخش مهمی از فرایند تدریس است. متشکرم به این موضوع پرداختید.
    ادامه مقاله کجاست؟؟؟
    با تشکر

    پاسخ
  12. محمد مهدی صداقتی says:

    تا به حال اینجوری به کار گروهی نگاه نکرده بودم
    اینکه با حساب و کتاب ثابت کردید که وقت کم تری میگره برام جالب بود

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *