گربه را دم حجله نکشید

گربه را دم حجله نکشید

راهکارهایی عملی برای اولین روز تدریس

زمانی که تازه به عنوان یک معلم وارد مدرسه شده بودم، از یک معلم باسابقه پرسیدم: بهترین کار در اولین روز تدریس چیست؟
ایشان که به اصطلاح با تجربه هم بودند به من گفت: ” ببین آقای حافظی نژاد همون اول سالی تا دیدی یکی شلوغ کرد بیارش جلو کلاس یه چندتا چپ و راست که زدی تو گوشش حساب کار دستشون میاد. اینجوری گربه رو دم حجله می کشی!”من ترسیدم با خودم گفتم نکند این آقا اول سال با همکاران تازه وارد هم چنین رفتاری داشته باشد! من مطمئن بودم که این راهش نیست.

ما میدانیم آن گربه مزاحم، که استعاره ای از شلوغی ها و مزاحمت هاست باید حذف شود. یک راه حذف گربه همین است که او را بکشیم ولی باید توجه کنیم که کشتن گربه با این روش یعنی اعلام جنگ با دانش آموزان پس تا اخر سال آن کلاس کلاسی نیست که دانش آموزان در ان حس خوبی داشته باشند

“من پیشنهاد می کنم از جادوگری استفاده کنید!”

یعنی با یک اکسیر جادویی آن گربه بد ترکیب و مزاحم را تبدیل به پرنده سفید و زیبا کنیم که مثل همای سعادت تا آخر سال بر دوش ما بنشیند و به ما حس خوبی بدهد

این اکسیرهای جادویی را بهترین معلمان دنیا برای جلسه اول به کار برده اند و نتیجه آن را دیده اند

اکسیر اول: شما با انسان سرو کار دارید پس عوامل انسانی را در هنگام تدریس لحاظ کنید.

معلمی که تنها بر موضوع درسی تاکید می کند و تعامل با دانش اموزان را نادیده می گیرد، عامل انسانی تدریس را کنار می گذارد.

“ویلیام باتلر یتس” می گوید: “آموزش پرکردن سطل نیست بلکه روشن کردن آتش است”

این جمله یاد آوری می کند، در مقام یک معلم، همان اندازه که بر یادگیری محتوا تاکید می کنیم، در کلاس درس به دانش آموزان نیز توجه نماییم.

اکسیر دوم: اگر می توانید پیش از شروع مدرسه با شاگردان ارتباط برقرار کنید.

یکی از معلمان هم وطن خودمان در یک مدرسه معمولی در یک شهرستان کار فوق العاده ای می کند. او که اکنون بیش از ۱۵ سال سابقه تدریس دارد هر سال قبل از شروع مهر به دانش آموزان کلاس اول خود تماس می گیرد. به این صورت که چند روز مانده به آغاز سال تحصیلی لیست مشخصات دانش آموزان ثبت نامی را از مدیر مدرسه دریافت می کند و از همان تلفن مدرسه به خانه تک تک دانش آموزان خود تماس می گیرید و با لحنی دوستانه اینگونه می گوید:

” سلام شکوفه جان من خانم نیکویی، معلم توهستم، خیلی دوست دارم تو رو از نزدیک ببینم، فردا توی مدرسه منتظرتم …. “

این مکالمه کوتاه و دوست داشتنی به گفته دانش آموزانی که اکنون بزرگتر شده اند تاثیری شگفت آور داشته است.

این کار باعث می شود خاطره ای فراموش نشدنی از معلم برای دانش آموز و خانواده هایشان بر جا بماند.

با توجه به سن و فرهنگ مخاطبان ارتباط قبل از شروع کلاس می تواند به شکل های مختلف صورت گیرد.

مانند: ارسال کارت تبریک، ارسال ایمیل، ارتباط از طریق شبکه های اجتماعی، و …..

اکسیر سوم: بی درنگ اسامی دانش آموزان را یاد بگیرید.

کاری که من انجام میدادم این بودکه همان روز اول با گوشی موبایل ویا با دوربین عکاسی یک عکس از کلاس درس می گرفتم وبعد با یک پرینتر معمولی که درهر مدرسه ای وجود دارد آن عکس را چاپ می کردم بعد با یک خودکار قرمز یا آبی اسامی هر کدام از دانش آموزان را روی آن می نوشتم. چون معمولا جای دانش آموزان در کلاس ثابت است اینکار کمک بسیار خوبی به یادگیری نام دانش آموزان کلاس می کرد . آن عکس را آخر دفتر نمره می گذاشتم و بعد از چهار یا پنج جلسه دیگر هیچ نیازی به آن عکس نداشتم

خانم” استیلا اربس ” که دکترای روانشانسی تربیتی از دانشگاه کالیفرنیا دارند در کتاب” آنچه معلمان باید بدانند ” پیشنهاد جالبی برای یادگیری نام افراد دارند ایشان می گویند: از بازی دو واقعیت و یک دروغ استفاده کنید.

هریک از دانش آموزان در مورد خود، دو ویژگی درست و یک ویژگی نادرست را روی یک کارت سه در پنج می نویسد، سپس پشت میز می ایستد و ضمن معرفی خود، دو واقعیت و یک دروغ می گوید. سپس بچه های کلاس در مورد آن ویژگی دروغ نظر می دهند، آن ها به سرعت درگیر نوعی ارتباط خنده دار، شخصی و غیر رسمی می شوند و با راست و درغ هایشان، حقایق جالبی در مورد خودشان آشکار می کنند. بهتر است اولین نفر برای شروع این بازی خود معلم باشد تاببیند دانش آموزان می توانند دروغ را بفهمند یا خیر. مثلا

  • من می توانم به سه زبان زنده صحبت کنم
  •  نمی توانم سس قرمز بخورم چون حالت تهوع به من دست می دهد
  • یک بار در نقش یک شخصیت کارتونی صحبت کردم

با این روش شما و دانش آموزان تمامی اسامی را یاد میگیرید و با اولین برداشت مثبت کلاس را ترک می کنید

البته این روش را من خودم امتحان نکرده ام ولی باید خیلی جالب باشد

برای یاد گیری اسامی دانش آموزان پیشنهاد می کنم مقاله“چگونه اسامی دانش آموزان را یاد بگیریم” را مطالعه کنید.

اکسیر چهارم:انتظاراتتان را به صورت شفاف بیان کنید

در شروع سال تحصیلی لازم است معلمان به طور واضح با دانش آموزان ارتباط بر قرار کنند و آنچه را که انتظار دارند، در کلاس بیان نمایند. این کار ممکن است به صورت کتبی، پوستر روی دیوار یا هر دو صورت گیرد. نکته مهم این است که انتظارات معلم با ید به صورت واضح بیان گردد. مثلا

  • سرکلاس آدامس نجویید
  • گوشی موبایل باید خاموش باشد
  • دور میز من جمع نشوید
  •  …..

اکسیر پنجم: از دانش آموزان بخواهید انتظاراتشان را بیان کنند

من برای دریافت انتظارات دانش آموزان از آنها می خواستم برای من انشایی به این شکل بنویسند

  • من دوست دارم معلم علومی داشته باشم که ……..
  • یا من معلم زبانی دوست دارم که …….

این شیوه برای من فوق العاده بود و بازخورد هایی دریافت می کردم که خیلی کمکم می کرد چون درطی سال بار ها می گفتم:” با توجه به درخواستی که در ابتدای سال داشتید تصمیم گرفتم فلان کار را انجام دهم ” بعد دانش آموزان حس خوبی داشتند که من به حرف آنها احترام گذاشته ام

حتی می توانید از دانش آموزان بخواهید مطالب خود را به صورت خلاقانه ای به شما ارائه دهند مثلا کاغذ را نقاشی کنند یا روی کاردستی چیزی بنویسند

اکسیر ششم: مراقب باشید طبق فویژگی های ظاهری افراد در مورد استعداد یادگیری آنها قضاوت نکنید

ما به عنوان انسان، موجودات بصری هستیم که به طور ذاتی طبق ظاهر فیزیکی افراد قضاوت می کنیم. گرچه اینکار به صورت خودکار اتفاق می افتد باید سعی کنیم مرتکب این خطا نشویم. نگرش معلمان نسبت به توان یادگیری دانش آموزان در عملکرد تحصیلی دانش آموزان موثر است زیرا اگر قضاوت معلمان بر اساس برداشت های اولیه از ظاهر دانش آموزان باشد، دانش آموزان نمی توانند با دیگران ارتباط موثری برقرار نمایند و در نتیجه ناخودگاه فرصت های یادگیری محدود می شود.

در اولین جلسه ی کلاس درس به دانش آموزان بیاموزید، همه ی انسان ها استعداد یادگیری دارند حتی اگر لباس های کهنه بپوشند یا بالهجه ی غلیظی صحبت کنند. بسیاری از افراد موفق و قهرمان های علمی از بین همین افراد برخاسته اند. این ها قهرمان های ساکتی هستند که به مرور با عملکرد عالی به اوج می رسند.

شما تصمیم گیرنده کلاس هستید. نظر و دیدگاه شخصی شماست که اوضاع را شکل می دهد. شما در مقام یک معلم این قدرت را دارید تا زندگی کودک را غمگین یا شاد کنید. می توانید وسیله ای برای عذاب یا ابزاری الهام بخش باشید. می توانید تحقیر کنید، راضی نگه شان دارید، اذیت کنید یا التیام بخشید. در تمام شرایط شما می توانید بحران آفرین یا التیام بخش باشید.

اکسیر هفتم: خودتان باشید

هر کاری که عقیده دارید درست است انجام دهید. تقلید از دیگران همیشه نتیجه بخش نیست.

معلمان تازه کار ممکن است احساس کنند که به نظر معلمان با تجربه نیاز دارند اما باید ترغیب شوند آنچه را که به طور طبیعی احساس می کنند و برایشان مهم است، انجام دهند. تازه کار بودن معلمان به این معنی نیست که عقیده های آن ها غلط است. بهره گیری از تجربه های موفق باددهی – یادگیری نباید موجب شود هویتتان را در مقام معلم در این فرایند از دست بدهید. اعتماد به غریزه و وقت گذاشتن به منظور تامل و ژرف اندیشی در مورد آنچه به طور شخصی برایتان مهم است، خیلی باارزش است، بنابراین، فراموش نکنید با توجه به تمام این موارد، خودتان باشید

خلاصه:

  • شما با انسان سرو کار دارید پس عوامل انسانی را در هنگام تدریس لحاظ کنید.
  • اگر می توانید پیش از شروع مدرسه با شاگردان ارتباط برقرار کنید.
  • بی درنگ اسامی دانش آموزان را یاد بگیرید.
  • انتظاراتتان را به صورت شفاف بیان کنید
  • از دانش آموزان بخواهید انتظاراتشان را بیان کنند
  • مراقب باشید طبق فویژگی های ظاهری افراد در مورد استعداد یادگیری آنها قضاوت نکنید
  • خودتان باشید

نویسنده : محمد حافظی نژاد

با برداشتی آزاد از کتاب “آنچه معلمان باید بدانند” نوشته “استیلا اربس”

Writer:Mohammad Hafezi Nezhad

Erbes ,Estella .2008.”What teachers Should Know But Textbooks Don’t Show”دانلود- روش تدریس

4 thoughts on “گربه را دم حجله نکشید

  1. Pingback: اولین روز کلاس زبان – اخبار

  2. سهیل says:

    متاسفانه به دلیل مشکلات زیاد سیستم آموزشی پیاده کردن این موارد خیلی سخته. مثلا فرض کنید از دانش آموزان من (کاردانش) بخواهید انتظارشان را از یک معلم بگویند؟ تنها انتظاری که دارن نمره دادن و اجازه به آزادی زیاد سرکلاسه!

    • محمد حافظی نژاد says:

      سلام پیشنهاد می کنم یک بار هم که شده امتحان کنید. آنچه می فرمایید یک فرضیه است، فرضیه ی خودتان را امتحان کنید. اگر دانش آموزان بدانند چه چیزی و برای چه هدفی به مدرسه می آیند مطمئنا انتظارات خوبی از شما خواهند داشت. و ما باید مسئولیت ۱۰۰ درصد اتفاقات کلاس را به عهده بگیریم اگر دانش آموزان انگیزه هم ندارند باید تمام تلاشمان را بکنیم. البته این درصورتی است که ما بخواهیم بهترین دبیر باشیم. درغیر اینصورت می توانیم بدون هیچ زحمتی روز ها را بگذرانیم تا سال تمام شود، بدون اینکه هیچ یادگیری اتفاق بیافتد.
      موفق باشید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *