مهارت نه گفتن برای بزرگترها
هر زمان صحبت از مهارت نه گفتن می شود، فکر می کنیم که باید به کودکان و نوجوانان مهارت نه گفتن را بیاموزیم. اما ما بزرگتر ها هم نیاز داریم خیلی حرفه ای نه بگوییم.
راز اقتدار و رفتار درست با دانش آموزان، کودکان و نوجوانان در مهارت نه گفتن حرفه ای بزرگترهاست.
+ مامان میشه مداد رنگی های جدیدمو بردارم
- مامان: نه
+ بابا میشه از لباس های شما برای بازیم استفاده کنم
- بابا: نه
+ آقا میشه یک این آشغالو رو بریزیم سطل آشغال
- معلم: نه
خب چرا نه؟
بعد از هر نه ای که شما می گویید کودک یا نوجوان با خودش می گوید: ((چرا نه؟ ))
شاید نوجوان این جمله ی ((چرا نه؟ )) را به زبان نیاورد ولی به احتمال زیاد در دلش می گوید.
حال ما به عنوان پدر؛مادر یا معلم باید چه کار کنیم؟ هرچه فرزند یا دانش آموز ما خواست به او بدهیم؟
موارد زیر بعضی از بهانه های والدین و معلمان برای نه گفتن های زیاد است.
- می خواهیم مهارت نه گفتن را یاد بگیرند
- دوست نداریم لوس شود
- اگه همیشه به حرفش گوش کنیم پر رو می شود
- بچه باید نه بشنود تا بزرگ شود
تمام موارد بالا بهانه های خوبی هستند برای نه گفتن. البته گاهی اوقات این بهانه ها خوب هستند و منطقی اما صحبت بر سر میزان استفاده از این بهانه هاست!
زیادی نه گفتن اثر کاملا معکوس دارد.
مضرات نه گفتن زیاد: (بزرگترهایی که مهارت نه گفتن را یاد ندارند)
- دیگر کودک یا نوجوان اجازه ی انجام کاری را نمی گیرند و خودسرانه اقدام می کنند. (چون می دانند که شما می گویید نه)
- کودک یا نوجوان برای راضی کردن شما ممکن است داستان پردازی کند و دروغ بگوید. با این کار به مرور زمان تبدیل به یک دروغ گوی حرفه ای می شود.
- بچه هااز درد دل کردن و صحبت کردن با شما فراری می شوند
- نسبت به آنچه که منع شده است حریص تر می شود. امام علی (ع) می فرمایند: (( انسان نسبت به هرچه که از آن منبع شود حریص تر می شود))
- کودک یانوجوان جرات و جسارت خودشان را از دست می دهند و ترسو می شوند. نباید از کسی که اجازه ی هیچ کاری به او داده نشده توقع شجاعت داشته باشیم.
بهترین مدل نه گفتن چگونه است؟ (چگونه مهارت نه گفتن را داشته باشیم؟)
برای اینکه حرف شما ارزشمند باشد تصور کنید که کوپن های بسیار محدودی برای نه گفتن دارید. مثلا روزی یکی
پس برای استفاده از این کوپن باید نهایت دقت را داشته باشید. چون شما فقط یک بار در روز می توانید نه بگویید.
هر گاه خواستید نه بگویید مراحل زیر را طی کنید تا مطمئن شوید از کوپن نه به خوبی استفاده کرده اید.
- کودک یا نوجوان درخواست خود را مطرح می کند.
- فورا جواب ندهید و چند ثانیه فکر کنید.
- شرایط؛ نوع درخواست و … به دقت بررسی کنید.
- با خودتان بگویید اگر موافقت کنم چه می شود؟ موافقت من چه ضرری دارد؟ چقدر هزینه دارد؟ چقدر برایم زحمت دارد؟
- این پیش فرض را داشته باشید که تا آنجا که امکان دارد نه نگویید.
- جواب شما یا می شود نه یا می شود آری. جواب خودتان را قاطعانه و با مهربانی اعلام کنید. اگر خیلی مقتدر و مهربان باشید یک لبخند به همراه تکان دادن سر می شود جواب نه!
- اگر نیاز بود دلیل منطقی مخالفت خودتان را با آرامش و قاطعیت بیان کنید.
- اگر جواب شما نه بود تا انتها مخالفت خودتان را اعلام کنید. و با اصرار دانش آموز؛ حرف خودتان را عوض نکنید چون شما تمام جوانب را در نظر گرفته اید و بعد ((نه)) گفته اید. والدین و معلمانی که الکی می گویند نه ؛ خیلی الکی هم حرفشان را عوض می کنند
- به شما قول می دهم اگر ((نه)) های خودتان را نگه دارید برای روز مبادا زندگی شما خانوادگی و کاری شما متحول خواهد شد.
فقط زمانی بگویید نه که واقعا راهی برای انجام درخواست ندارید.
این می شود مهارت نه گفتن حرفه ای
من (محمد حافظی نژاد) روش مهارت نه گفتن حرفه ای را در ارتباط با همسرم؛ فرزندم و دوستانم استفاده کردم و بسیار راضی هستم. (بهترین نتیجه را در ارتباط با همسرم گرفتم 🙂
تشکر استاد محترم!
بعضی ها متاسفانه فکر می کند نه گفتن را یاد دارند ولی وقتی وقت اش میرسد «نمیتواند».
خوشبختانه من امروز یاد گرفتم. 🙂
با توجه به حرفهایی که گفته شد راهکار من دو عرصه را میتواند در بربگیرد. این دو عرصه عبارتند از آن محلهایی که کودکان و جوانان در سنین اولیه زندگی یعنی تا سن ۱۸ سالگی با آنها سر و کار دارند. نقش خانواده و سپس مدارس و به طور کلی مکانهای آموزشی در این ارتباط دارای اهمیت است. در خانواده این روند تقریبا در ایران شروع شدهاست یعنی خانوادهها امروز اختیارات بیشتری به بچههایشان میدهند و بچههایشان دارای استقلال بیشتری هستند. تصور من این است که نسل کنونی و نسل آینده، احتمالا تواناییهای بیشتری از نسلهای گذشته برای «نه گفتن» خواهد داشت. مشکل اصلی نهادهای دیگری هستند که کودک در آنجا بیشتر با ارزشها و هنجارهای اجتماعی آشنا میشود. در ایران در متون آموزشی ما و به طور کلی در کل جامعه بر ارزشهای جمعی تاکید میشود. تاکید بر ارزشهای جمعی به طور ناخودآگاه و گاهی هم آگاهانه سبب میشود تا شخصیت فرد در سایه ارزشهای جمعی پرورش پیدا کند. این تعارضی است که من فکر میکنم با آن روبهرو هستیم. در مراکز آموزشی باید کوشش کنیم که بچهها از کودکی دارای شخصیت قویتری بشوند که این شخصیت قویتر آنها را در موقعیتی قرار دهد که بتوانند در مواقعی که لازم است نه بگویند».
ممنون جناب آقای لیموچی
آچه فرمودید در رابطه با آموزش نه گفتن به کودکان درست می شود. در ادامه صحبت شما باید گفت باید مرز مشخصی بین ارزش های جمعی و بحث گذشت و فداکاری قائل شد.
در کل اگر پدرو مادر و معلمان بتوانند خوب نه بگویند، بچه ها نه گفتن را می آموزند.