مقاله ی چگونه تدریس خلاق داشته باشیم؟ ترجمه‌ی مقاله‌ی How to Teach Creatively است که البته مثل همیشه این مقاله ی خارجی را هم کمی دستکاری کردم تا برای اساتید و معلمان ایران عزیزم کاربردی تر شود.
شما معلم هستید ولی راضی نیستید؟ چرا؟
برای اینکه هر زمان که شما صحبت میکنید دانش‌آموزان شما فقط خمیازه می‌کشند یا با دوستانشان پرحرفی می‌کنند.
چگونه این مشکل را برطرف کنیم؟
قبلا در مقالات تدریس جذاب و راه های جلب توجه دانش آموزشان مطالبی گفته ایم ولی برای اطمینان از اینکه یک‌ساعتی را که بادانش‌آموزانتان هستید نهایت استفاده را بردید، بسیار ضروری است که تدریس خلاقانه نیز داشته باشید.
۷ مرحله ی تدریس خلاق:
مرحله ی اول تدریس خلاق : اگر شما خلاق هستید.
برای اولین بار ذره ذره از خلاقیتتان استفاده کنید سپس این خلاقیت به کلاسهای درستان راه پیدا خواهد کرد و درنهایت به دانش‌آموزانتان می‌رسد. از اینکه تا چه حد می‌توانید خلاقانه تدریس کنید مطمئن شوید.
مثلاً برای شمارش از بازی‌ها ، سودوکوی جدول اعدادی است که امروزه یکی از سرگرمی‌های رایج در کشورهای مختلف جهان به شمار می‌آید.سودوکوی و برای درس تاریخ، اجرای نمایش، داستان‌ها، نقش بازی کردن می‌توان استفاده کرد.
مرحله ی دوم تدریس خلاق : بدانید که مخاطب به چه چیزی احتیاج دارند.
به یاد داشته باشید در چه مقطعی تدریس میکنید و با توجه به سن مخاطب اطلاعات جذب کنید:
مهدکودک: مجذوب رنگ‌های پرطراوت و فونت‌های بزرگ می‌شوند. اطلاعات زیادی را از این طریق کسب می‌کنند.
ابتدایی: از منحنی یادگیری نشان می دهد که چگونه تجربه و تمرین، یادگیری را افزایش می هد منحنی یادگیری استفاده کنید، ۵۰ درصد اطلاعات به‌صورت متنی و ۵۰ درصد باقی را به روش تصویری یاد دهید
دبیرستان: آن‌ها می‌دانند که شما چه میگویید اما خیلی موارد وجود دارد که آن‌ها از آن اطلاع ندارند. به آن‌ها اشاره‌کنید. سبک هر دانش‌آموز را بررسی کنید، بر این اساس اطلاعات خودتان را تهیه کنید. شما باید همیشه خیلی باهوش‌تر از آن‌ها باشید.
بزرگسالان : آموزش بزرگسالان برای بعضی خیلی سخت است و برای برخی بسیار دلنشین و جذاب باید بسیار به روز باشید و بر محتوایی که می گویید تسلط کامل داشته باشید. چون معمولا در کلاس بزرگسالان از شما سوالات سخت می پرسند
مرحله ی سوم تدریس خلاق : دانش‌آموزان خودتان را بررسی کنید.
اسم آن‌ها را به خاطر داشته باشید، با بلندهمتی شروع کنید، سطح یادگیری‌شان را بدانید و آن را تکمیل کنید. در مورد چیزهایی که دوست دارند و دوست ندارند صحبت کنید، شخصیت آن‌ها را بررسی کنید. مثلاً اگر یک دانش‌آموز ساکت است از او برخی سؤالات متوسط را بپرسید (اگرچه ممکن است شما در مورد انتخاب او اشتباه فکر کرده باشید)، با او شوخی کنید، به او این احساس امنیت را بدهید که افکار خود را به اشتراک بگذارد. تا حدودی از زندگی شخصی دانش آموز مطلع شوید.
پرحرف و یاوه‌گوها: همراه با آن‌ها بازی کنید، مکالمه‌ی آن‌ها را به موضوع هدایت کنید، اجازه دهید آن‌ها پرهیجان شوند و آن‌ها را به موضوع کلاس درس برگردانید.
کسانی که خواب‌آلودند: از آن‌ها بپرسید چرا خوابشان می‌آید؟ اگر دلیل آن‌ها منطقی بود اجازه دهید برای پنج دقیقه بخوابند تا برای بقیه‌ی جلسه سرحال باشند.
(برخی از دانش‌آموزان در زمان‌های مختلف به شما احترام می‌گذارند و از شما استقبال خواهند کرد. درس به‌طور شگفت‌آور و خوبی پیش خواهد رفت و دانش‌آموز با چرت زدنش (خوابیدن پنج‌دقیقه‌ای) قدرت خود را به دست خواهد آورد.)
عوامل حواسپرتی را پیدا کنید: یک عوامل رایج گرسنگی است حتما مقاله ی چگونه برای دانش آموزان گرسنه تدریس کنیم را مطالعه کنید.
مرحله ی چهارم تدریس خلاق : تنوع و جایگزینی ابزار درس
برای یک روز آن‌ها را بجای معلم قرار دهید، این به آن‌ها کمک میکند تا از شر ترس از توجه خلاص شوند. سپس از عکس، جورچین، فعالیت‌های خلاقانه استفاده کنید تا آن‌ها را متوجه کنید. رقابت، آزمون، امتحان داشته باشید، اجازه دهید برنده شوند. درس‌ها را باهم ترکیب و تطابق دهید به‌طوری‌که دروس خیلی مقاله وار و سفت‌وسخت نباشد. دروس را با موارد که آن‌ها علاقه دارند و ندارند مرتبط کنید. سطح یادگیری‌شان را به چالش بکشید. کمی آن‌ها را دست بی اندازید تا مجبور شوند دست به ابتکار بزنند و خودشان را بهبود ببخشند. به عبارت دیگر شرایط چالش برانگیز برای آنان ایجاد کنید
مرحله ی پنجم تدریس خلاق : محیط را عوض کنید.
محیط کلاس را عوض کنید، فقط برای یک درس جای صندلی‌ها را هر هفته تغییر دهید. برای اینکه کلاس درس خوش بگذرد صندلی‌ها را روبروی هم یا به‌صورت دایره‌ای بچینید، به اینکه به تمام دانش‌آموزان دسترسی داشته باشید تمرکز کنید، هیچکس در گوشه‌ای ننشیند که شما نتوانید نزدیک آن‌ها بروید و یا آن‌ها خواب‌آلود شوند (چرت بزنند). اگر آن‌ها سرکش هستند بگویید لطفاً و سپاسگزارم و بعد از آن‌ها تعریف کنید.
مرحله ی ششم تدریس خلاق : اعتراف اشتباهات
اگر شما کتاب‌هایشان را زیر باران خیس کردید، به اشتباهتان اعتراف کنید و برایشان کتاب‌های نو بخرید. با آن‌ها یک مقدار صمیمی‌تر خواهید شد و پس‌ازآن یک ارتباط با آن‌ها برقرار خواهید کرد. شخصیتتان را پرورش دهید و همیشه در برابر دانش‌آموزانتان فروتن باشید. در برابر کسانی که لجباز هستند یا اگر آن‌ها خیلی سرکش هستند قاطع و مقتدر باشید. بر روی افرادی که نیاز به توجه شما دارند تمرکز کنید.
مرحله ی هفتم تدریس خلاق : درستان را به بازه‌های زمانی: زمان خودتان، زمان دانش آموزان و زمان درس تقسیم کنید.
اگر درس زبان است تلاش کنید به آن زبان توضیح دهید، به‌آرامی (بعد از یک ماه) اشاره‌کنید که آن‌ها هم باید به این زبان صحبت کنند و سرانجام (ماه بعد) اگر آن‌ها به این زبان تدریس شده صحبت نکردند کمی مجازاتشان کنید.(روشهای سرگرم‌کننده و جالب برای تنبیه باعث میشود دانش‌آموزان هرگز شرمسار نشوند.)
اگر درس اعداد است سعی کنید تدریس کردن را با سطح سرعت هر یک از دانش‌آموزان امتحان کنید.
منتظر دیدگاه شما در رابطه با مقاله ی تدریس خلاق هستم
موفق باشید
محمد حافظی نژاد
پیشنهاد می کنم از محصول آموزشی تدریس خلاق استفاده کنید:
توضیحات بیشتر در رابطه با محصول آموزشی تدریس خلاق
سلام استاد حافظی نڗاد من در حال برگزاری دوره روش های تدریس هستم در شهرستان چناران قبول زحمت میکنید یه جلسه بیاید چناران و آموزش،داشته باشین ؟؟؟؟؟
سلام سرکار خانم نامی در خدمت شما هستم
خیلی مقاله عالی بود. تشکر
با سلام خدمت شما جناب حافظی نژاد
برای مطلبی و جستجو در اینرنت به سایت خوب شما رسیدم
فقط در سایت خوبتان کمی دسته بندی مطالب خوب نیست .
برای ارایه مطلب و ارایه با عنوان روشهای تدریس خلاق نیاز به فایل تصویری و صوتی خوبتون دارم
لطفا راهنمایی بفرمایید کدام فایل را پیشنهاد میفرمایید .؟؟؟
ثانیا اگر خریدی از سایت شما انجام شود ایا فاکتور خرید با مهر مالی برایمان ارسال میشود؟؟؟
ثالثا خواهشمندم بفرمایید ایمل خود را ذکر بفرمایید بتوانیم با شما بزرگوار در ارتباط باشیم
در ضمن از شما و سایتتون بسیار تشکر میکنم.
با تشکر و ارتباط
خوب بود ولی لطفا برای تدریس خلاق در کلاسهای دانشگاه هم توضیحاتی ارائه نمائید.
سپاس از لطفتون. بله حتما در رابطه با تدریس دانشگاهی هم مطالبی رو در این باره قرار خواهیم داد.
سلام جناب حافظی نزاد عزیزبسیار عالی.من دانشجوی ارشد اموزش ابتدایی هستم و بسیار از مطالبتون لذت میبرم و در کلاس ها به بچه ها انتقال میدم
در مورد راهکاری که گفتین آخر هر جلسه آزمون برگزار بشه صرف نظر از نکته هایی که در مورد طنز بودن و خلاقیت مطرح شد آیا باید نمره ی این امحان در ارزشیابی ها لحاظ بشه؟اگه بله که ممکنه باعث اعتراض دانش اموزان بشه که چرا فرصتی واسه مطالعه درس تازه داده شده بهشون ندادیم و همون موقع امتحان گرفتیم اگر هم خیر و نمره ی امتحان خیلی مهم نباشه باعث جدی نگرفته شدن امتحان میشه
سلام آفای حافظی نژاد عالی بود خدا خیرتون بده.من یه تجربه ای دارم که نمیدونم صلاح هست باز تکرارش کنم یا نه اونم اینه که سر امتحانای کلاسی بالا سر هر دانش آموز میرفتم به برگش نگاهی مینداختم اگه اشتباهی به چشمم میخورد میگفتم بیشتر فکر کن و راهنمایی میکردم یا اگه ازم سوالی میپرسید با راهنمایی کمکش میکردم تا با اینکار هم ترس بچه ها از آزمون ریخته بشه هم جوابایی که با تلاش بهش میرسن بهتر توی ذهنشون بمونه مزیت دیگه شم این بود که باعث احساس صمیمیت بین من و بچه ها میشد ولی معایبی هم داشت که منو واسه ی استفاده ی دوباره از این روش مردد کرده مثلا بعضی وقتا کنترل کلاس از دستم خارج میشد و بچه ها با همدیگه هم سر امتحان حرف میزدن که باعت میشد امتحات حالت رسمی رو نداشته باشه و مجبور بودم با تهدید به اینکه دیگه به هیچکس کمک نمیکنم آرومشون کنم دوما باعث بدعادتیشون میشد و حتی سر امتحانای ترم انتظار کمک و راهنمایی داشتن سوما بعضی بچه های پرتوقع موقع تصحیح ادعا میکردن که من راهنمایی غلط بهشون کردم!حالا به نظر شما این کار درسته یا غلط؟
باسلام سرکار خانم هدی
کمک به دانش آموزان در حین تدریس و حل تمرینات کلاس کار خوبی است. ولی انجام این کار در زمان امتحان های رسمی اشتباه است.
احتمالا علت این رفتار شما مهربانی و دلسوزی زیاد شما است. پیشنهاد می کنم مقاله ی سه اشتباه خطرناک که معلمان مهربان انجام میدهند را مطالعه کنید.
نکته ی دیگر که گفته های شما برداشت می شود این است که جنابعالی اقتدار لازم را ندارید. پیشنهاد می کنم مقاله ی دانش آموزان معلم مقتدر را دوست دارند را مطالعه کنید.
برای تصحیح برگه ها هم توصیه می کنم مقاله ی تصحیح برگه های امتحان را مطالعه کنید
متشکرم از شما خدا حفظتان کند…
متشکرم آقای حافظی نژاد عزیز…راهکارهایتان شدید و پررنگ نیست..نمیتواند هم باشد چون خلاقیت چیزی که صریحا قابل آموزش باشد نیست ولی ریز ریز آدم را به سمت پنجره گشوده تری میبرد..این ترم حال بهتری سر کلاس دارم و مشتاق تمام شدن ترم نیستم و حس میکنم این تغییر حال و هوا را به سایت شما مدیونم و البته اشتیاق درونی خودم که مرا به سمت پاسخها میکشاند…پایدار باشید
دختر نوجوانم شعری در توصیف کلاس درسش و لحظه ای که عبور قطار حال و هوای کلاس را عوض میکند گفته که گمان میکنم برای شما جالب باشد http://saram.blog.ir/1394/11/29/%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82-%D8%AA%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C
سلام
ممنون از لطف شما
شعری که دختر عزیزمان گفته بود را خواندم و از جان و دل لذت بردم
به دوستان هم توصیه می کنم این شعر زیبا را مطالعه کنند
بابت داشتن چنین فرزندی به شما تبریک می گویم
موفق باشید