نحوه برخورد با دانش آموزانی که در کلاس درس به طور مداوم از معلم ایراد گرفته و ابراز فضل می کنند، از مشکلاتی است که معلمان در حین تدریس با آن مواجه اند. در این سوال هفته از مدرسان عزیز خواسته ایم به این سوال پاسخ دهند که به نظر آنها چگونه می توان با این معضل برخورد کرد؟
نظرات جامع و آموزنده شما عزیزان را به طور کامل درج کردهایم:
۱- سرکار خانم بهناز صدری، دبیر فیزیک
ابتدا با خونسردی به حرف هایش گوش می دهم ، و اگر مسئله ای باشد از او می خواهم پای تخته حل کند و از موارد اشتباهش سوال می کنم و اگر باز اصرار به صحت حرفش داشت، برایش اثبات می کنم و از او می خواهم تحقیق کند و به او می گویم من هم مطلب می اورم که اهمیت به فکرش داده باشم و چنین هم می کنم
البته دانش اموزی چنین داشتم که به هیچ عنوان قبول نمی کرد چرا که معلم دوره راهنمایی اش اشتباه برایش گفته بود ولی خودش رفت و حسابی تحقیق کرد تا به اشتباهش پی برد
۲- سرکار خانم خدیجه حسنی سپهری
اگه مودبانه اینکار رو انجام بده اجازه میدم صحبت کنه و ابراز فضل کنه و اگه ایرادی هم گرفت با آرامش گوش میدم اما در وقت مناسب و با دقت و در نظر گرفتن جوانب مخاطبم رو متوجه اشتباهش میکنم .
۳- سرکار خانم لیلا رنجبر
من چون خودم معلم ابتدایی هستم اصولا بچه ها انتقادی نمی کنن .
حالا اگر به ندرت یه همچین چیزی پیش بیاد . سعی می کنم به انتقادش توجه کنم . البته ازش بخوام که درخواستشو به درستی بیان کنه .
۴- سرکار خانم سمیه نجفی، آموزگار پایه دوم شهرستان جم
سوال بسیار جالبی بود, چون با این مورد برخورد داشتم و کاری که در کلاسم انجام دادم این بود که سعی کردم ایراد او را به پای دقتش در مسئله عنوان کنم. مسئولیت هایی را به این فرد در کلاس واگذار کنم تا در جهت مثبت از علم خود استفاده کند و با صبر و تامل و دقت در کار خودم از ایجاد چالش و رقابت ناسالم بین خودم و دانش اموزم پیشگیری کردم
استفاده از این دانش اموز به عنوان دستیار معلم در کلاس هم شیوه ی خوبی بود تا او را با خودم همراه کنم تا پی به اشتباهش ببرد نه اینکه مقابلم قرار بگیرد.
۵- سرکار خانم آشینا، کارشناس روانشناسی و مدرس
واقعا سخته که تصمیم بگیرید با این افراد چگونه بر خورد کنید… چون هر واکنش نا به جایی ممکن وضعیت رو خراب تر کنه… و این همان چیزیست که اینگونه افراد به دنبالش هستند… دنبال نقطه ضعف شما هستند… و شما با واکنش نادرست تقویتش میکنید البته از نوع تقویت منفی( از دیدگاه روانشناسی)
ولی به طبع هر فردی نقطه ضعفی دارد… با شناخت(که گاهی ممکن است کمی زمان ببرد) و استفاده از همان نقطه ضعف کوچک شرمندش کنید… البته بدین منظور که شما چقدر از ابرازهایی این فرد رنج میبردید ولی تحمل میکردید… یعنی با همون نقطه ضعف متوجهش کنید…
معمولا اینگونه افراد با همان نقطه ضعف هاشون خیلی زود شکست میخورند و غرور کاذبشون کاهش پیدا میکند…
البته فراموش نشود که در کنار احترام(بدون خشونت و بی احترامی که اثر عکس دارد) باید اقتدار حفظ شود… تا طرف مقابل متوجه شود که قاطعانه پای حرفتون ایستادید…
۶- جناب آقای محمد اعتبار
معمولا با طرح سوالات سخت غرورشون رو کم میکنم.
۷- جناب آقای سروش گوران
در برخورد با دانش آموزی که اظهار فضل زیادی می کند و قصد دارد از معلم ایراد بگیرد ابتدا باید به دنبال یافتن علت اینگونه رفتارها باشیم. وقتی که علت مشخص شد می توان برای برخورد صحیح نیز برنامه ریزی و اقدام کرد.
من در کلاس درسم زمان هایی را به دانش آموزان اختصاص می دهم که سوال کنند و در بحث هایی که مطرح می کنم شرکت کنند. در خارج از این زمان به درس می پردازیم و از دانش آموزان می خواهم که سوال های خود را یادداشت کنند و در انتها مطرح کنند. دانش آموزی که ایراد می گیرد و ادعای فضل و دانش دارد معمولا نمی تواند صبر کند تا زمان پرسش و پاسخ فرا برسد و گاه و بیگاه فضای کلاس را با سوالات خود بر هم می زند. بر طبق تجربه من بسیاری از این رفتارها برای جلب توجه بیشتر در کلاس است. دانش آموزی که ایراد می گیرد یعنی به معلم خود اعتماد ندارد. این نوع رفتار ممکن است به دلیل عدم توجه کافی به دانش آموز در محیط خانواده باشد. گاهی اوقات هم به عکس، توجه بیش از حد خانواده به فرزندان و لوس کردن آنها می تواند باعث بروز چنین رفتارهایی باشد.
اگر من طبق برنامه و بر اساس طرح درسی که دارم پیش بروم برای ایراد های احتمالی پاسخی خواهم داشت.
در چنین مواردی از دانش آموز می خواهم که سوال خود را فراموش نکند تا زمان مناسب فرا برسد. در زمان مناسب اجازه می دهم دانش آموز صحبت خود را به اتمام برساند. با دلیل و منطق جواب او را کامل می دهم و از او می خواهم که اگر قانع نشد برای اینکه وقت کلاس هم گرفته نشود بعد از کلاس سوالات خود را بپرسد.
اگر منظور دانشآموز جلب توجه باشد باید به او اطمینان دهیم که از حضور او در کلاس آگاه هستیم. می توانیم به او تکلیف هایی بدهیم یا از او بخواهیم که سوالاتی را پاسخ دهد. باید به نحوی با رفتار خود به او اطمینان دهیم که برای جلب توجه لازم نیست اظهار فضل کند یا ایراد های بی اساس بگیرد.
در صحبت های کلاسی بدون اینکه اشاره ای به فرد مورد نظر کنیم می توانیم در مورد ارزش تواضع و فروتنی، سکوت و گوش سپردن به معلم و همچنین نحوه درست انتقاد از دیگران برای دانش آموزان صحبت کنیم. باید توجه داشته باشیم که نباید غرور بچه ها را بشکنیم و یا آنها را تحقیر کنیم. با صبر و جدیت باید به حرف های آنها گوش کنیم و اعتماد آنها را جلب کنیم.
خیلی وقت ها می توانیم از دیگر دانشآموزان بخواهیم که سوال را جواب دهند یا از دانش آموزی که ایراد می گیرد بخواهیم که راه حلی ارایه دهد.
در همه این موارد باید اقتدار خود را حفظ کنیم و اجازه ندهیم فضای کلاس در اختیار این دانش آموز قرار گیرد.
خیلی از موارد هم ممکن است با دانش آموزان با استعدادی سر و کار داشته باشیم که روند کلاس برای آنها کند و خسته کننده است. در بر خورد با این دانش آموزان باید برنامه داشته باشیم. تکلیف های خاصی برای آنها در نظر بگیریم و وقت بیشتری در کلاس یا خارج از کلاس برای آنها در نظر بگیریم. دانش آموزان باهوش و با استعداد معمولا دچار غرور هستند و این غرور مانع یادگیری و پیشرفت آنها است. به عنوان معلم ما باید بتوانیم رفتار متواضعانه و حس همدلی و مشارکت را در این دانش آموزان تقویت کنیم. یک فرد مغرور اگر ارزش تواضع را درک کند از موضع خود عقب نشینی خواهد کرد. شکستن غرور این دانش آموزان باعث گوشه گیری و انزوای آنها خواهد شد.
در کل باید توجه داشته باشیم که هیچگاه مساله را شخصی نکنیم و برای هر اتفاقی در کلاس به دنبال دلیل و سپس راهکار مناسب باشیم. همیشه برنامه داشتن برای تدریس، صبر، متانت و محبت و گاهی شوخ طبعی همراه با اقتدار جواب می دهد.
۸- سرکار خانم مرضیه رسولی
باسلام طاعات و عبادات قبول درگاه حق .بنده همیشه اول سال به دانش اموزان این جمله را خواهم گفت که فقط شما نباید. چیزی را از من بیاموزید بلکه من نیز باید نکاتی را ازشما یاد بگیرم و این جمله باعث میشه می شود که بچه ها احساس نزدیکی با معلم را داشته باشند و درطی سال اگر دانش اموز نکته ای را بیان کرد و یا ایرادی از کلاس من گرفت با ارامش و شجاعت خاصی پذیرای نکته و سخن وی باشم و بنده احساس میکنم که غرور زمانی به دانش اموز دست میدهد که معلم خود دارای غرور کاذب باشد وگرنه بیان نکاتی ازسوی دانش اموز میتواند موجب جوش و خروش و فعال بودن دانش اموزان درکلاس شود. ونکته دیگر اینکه باید این روحیه را در دانش اموزان بوجود اوردکه بدنبال مطالعه بروند.و نکته اخر اینکه اگر جو کلاس شاد باشد غرور درکلاس ایجاد نخواهد شد و اگر دانش اموز هم نکته ای را مغرورانه بیان کرد میتوان با مدیریت درست ان را رفع کرد تا این احساس درکلاس بوجود نیاید که معلم ما اطلاعات کافی ندارد.
۹- جناب آقای هومان سلیم زاده:
چه قدر خوب!، اول از همه در هنگام تدریس وقتی موضوعی را. مطرح می کنم نکات سطح بالاتری را از او می پرسم، زیرا ان که او در میان تدریس من حرف زده است نشان می دهد که به دنبال توجه بوده، علاوه بر ان، در پایان جلسه از اون خواهش می کنم که اجازه بدهد تا بقیه دانش اموزان هم شانس موفقیت و پاسخ گویی را داشته باشند، و اگر این اتفاق نیفتاد برای اون فعالیت هایی بالاتر از سطح عموم در نظر می گیرم، به طور مثال از او می خواهم سوال طرح کند از مطالبی که در همان جلسه تدریس می شود و در نهایت به من تحویل دهد و اگر سوال ها خوب می بودند انها را چاپ و بین بچه ها پخش می کنم. و در ضمن در پایان کلاس اگر وقت اضافه بیاوریم از به اون می گوییم بیاید و درس همان جلسه را برای بچه ها توضیح بدهد.
۱۰- جناب آقای بهروز کریمی
به نظرم اول باید کامل به صحبت هایشان گوش کرد اگر منطقی بود قبول می کنیم و اگر غیر منطقی بود ادامه صحبت ها را به بعد از کلاس منتقل می کنیم.
۱۱- غلامرضا کادری، مدرس ادبیات فارسی
در چنین مواقعی حفظ خونسردی و از کوره درنرفتن بسیار مهم است و سپس با لبخندی آمیخته با مهر و دوستی می توان در زمینه اظهار فضل وایراد ایشان بحث و گفتگو نمود و با استفاده از نظرات سایر دانشجویان فرد ایراد گیرنده را متوجه اشتباه خود کرد.
هیچگاه برخورد تند وتوأم با ناراحتی و دلخوری شایسته یک مدرس مجرب و مسلط نیست وبهترین راه ،حفظ آرامش واثبات اشتباه (درصورت ناحق بودن ایراد) می باشد.
۱۲- سرکار خانم سیده سمانه موسوی نسب
من به عنوان معلم پایه پنجم زیاد درگیر این معضل نیستم اما در برخی موارد پیش می آید دانش آموزی قصد جلب توجه وشاید کمی کمبودهای عاطفی وقدرتمند تر به نظر رسیدن نزد بچه های دیگر این ریسک را می کند . به نظر من بهترین کار استفاده از سرعت گیرهایی مانند مسولیت دادن به این اشخاص نه درهمان جلسه وتقویت کننده های مثبت وتشویق بابت اطلاعات عمومی بالای دانش آموز باعث می شود کلاس در انحصار معلم بماند وطرح احتمالا تخریبی دانش آموز خنثی شود البته معلم باید اطلاعات بالایی داشته باشد تا دراین موارد سورپرایز نشود ودر ضمن می تواند مسایلی را که اگاهی ندارد درکلاس به صورت یک چالش مطرح واز دانش آموزان بخواهد جواب رابه صورت تحقیقی به کلاس بیاورند البته بیشتر ازچندبارنمی توان این ترفند راپیاده کرد ولی اصل روراستی واحترام متقابل ودوستانه همیشه درکلاس به عنوان قانون اجراشود.
ممنون از اینکه نظرات را با صداقت در سایت قرار می دهید
در این جور مواقع ابتدا اجازه می دهیم دانش آموز مطلب و نظرش را در مدت کوتاهی بیان کند و سپس به سوال او پاسخ می دهیم و از نظر دیگر دانش آموزان هم استفاده می کنیم تا او قانع گردد و اگر قانع نشد در خارج از کلاس و در فرصت مناسب بیشتر با او در مورد سوالاتش بحث می کنیم .این دانش آموزان باید دیدگاه شان را مطرح کنند و نباید سرکوب گردند زیرا ممکن است از درس و معلم و مدرسه منتفر گردند و دنبال منحرف کردن و اتلاف وقت کلاس باشند…